Gustaaf

Gustaaf Nerinckx, mijn overgrootvader, was tijdens de tweede wereldoorlog hulpbaanmeester bij de NMBS in het toenmalige vormingsstation te Melle.
In het grootste geheim en met risico voor eigen leven en dat van het ganse gezin, noteerde hij bij elke werkdag in de mate van het mogelijke alle bewegingen van Duitse treinen,
en speelde deze info door aan de M.N.B. te Brussel (lijn 0, net “Castor en Pollux”). De M.N.B. staat voor Mouvement Nationale de Belgique of Belgische Nationale Beweging, een verzetsbeweging actief tijdens de tweede wereldoorlog.

In de krant De Gentenaar werd er op 26 mei 1987 door de journalisten Jean-Paul Marchal en G. Verheggen een artikel gepubliceerd getiteld “Eerste bommen op Melle”, waarin de oorlogsdagboeknotities van hulpbaanmeester Gustaaf Nerinckx werden beschreven.

Deze dagboeknotities zijn slechts een greep uit de veel gedetailleerdere notities die mijn overgrootvader moet genoteerd hebben voor het verzet.
De originele dagboeknotities zijn nog steeds in het bezit van De Heer Jean-Paul Marchal en deze bezorgde mij onlangs een kopij van de originelen, die ik onderstaand letterlijk noteer.
Zo krijgt men een ruw overzicht der gebeurtenissen.

Graag zou ik natuurlijk de meer gedetailleerdere notities kunnen bemachtigen, al is het de vraag of deze nog zouden bestaan… Misschien in één of ander archief.

Hieronder de toenmalige gebeurtenissen:

1940
Dinsdag 17 december
Om 0H35, 2 bommen geworpen op station Melle, goederen magazijn gedeeltelijk beschadigd, een Duitse stafofficier overnachtte op het kasteel de Potter, op 80 tot 100m van de gevallen bommen.

1941
Vrijdag 7 maart
Vervoer van gemotoriseerde troepen. Gelukte sabotage aan blok 27 te Melle, twee wagons met zware tanks beladen, ontspoord en gekanteld. Verkeer onderbroken van 21u40 tot 10u ‘s anderendaags.
In dienst stellen van spoorwegbrug (stroppenbrug) lijn 50.
Juli
Van zondag 20 tot donderdag 24. Vervoer van gemotoriseerde infanterie en artillerie. 20 tot 30 treinen per 24u.
Ongeveer 200 stukken licht veldgeschut, 40 zware kanonnen, 80 lichte tanks, 24 zware tanks, karren, gesloten wagons als telefoon- en telegraafcentrales uitgerust enz. Allen richting Belgische kust en Frankrijk.
Augustus
Van zondag 17 tot zondag 24. Dagelijkse doortocht van twee wagons zwaar spoorweggeschut: rond 9u komende van en rond 18u. naar de kust.
September
Bijna dagelijks troepentransport, naar schatting 20000 manschappen richting Franse kust. Ontelbare munitietransporten; ook treinen beladen met rijnzand en hout.
December
Van zondag 28 tot woensdag 31. Vervoer van gemotoriseerde infanterie.
26 treinen per 24u. 30 tot 40 wagons per trein met licht veldgeschut, zware artillerie, zware en lichte tanks, personenauto’s, vrachtwagens, karren en allerhande materiaal beladen. Twee treinen van 16 wagons in telefoon- en telegraaf- en radiocentrales omgebouwd.

1942
Januari
In het huis van de Belgische stationschef (R. Chamoine) wordt in een kamer op de eerste verdieping (twee deur rechts in de gang) een gewerendepot voor de Duitse spoorwegbedienden ingericht.
Het deurslot is een gewoon Gongeslot (sic.) In de kamer bevinden zich vier geweerrekken (80stuks), vier kisten kogels en twee kisten met handgranaten.
Van woensdag 1 tot woensdag 8: vervoer van aflossingstroepen van en naar de kust en Frankrijk. 20 tot 30 treinen per 24u. 40 tot 50 wagons per trein.
April
Van dinsdag 7 tot woensdag 15. Troepentransport richting kust. 20 tot 25 treinen per dag. Naar schatting 600 tot 700 stukken geschut, 200 tot 300 vrachtwagens, 10000 tot 15000 soldaten.
Een mitrailleurs wordt op een driepikkel aan het einde van de militaire loskaai opgesteld.
Juli
IJzeren beschermingsplaten worden voor de deur en het venster van de telefooncentrale geplaatst.
Augustus
Beschuttingsschermen, uit oude dwarsliggers en betonstukken samengesteld, worden rond de transformator, de hoogspanningskabine, de compressor en het pomphuis opgetrokken.
September tot december
Dagelijks troepentransport, met allerhande oorlogstuigen van Frankrijk naar het oosten. Ongeveer 600 tot 700 treinen.

1943
Januari
Van donderdag 1 tot woensdag 14. Vervoer van in ’t wit gecamoufleerde kanonnen, auto’s en tanks; versterking voor het Oostfront. 20 tot 30 treinen per 24u.
Van maandag 26 tot woensdag 28. Ongeveer 30 tot 40 transporttreinen per 24u. 30 tot 50 wagons per trein, naar schatting 50000manschappen. Alles richting Brussel en Antwerpen.
Ook nog 7 treinen met wapens, artillerie (licht:130 stuks; zwaar:72 stuks), tanks (76 lichte, 42 zware), en 120 camions.
Nacht van donderdag 8 op vrijdag 9 april
“Aanval van één vliegtuig. Het mitrailleerde eerst het locomotievenpersoneel om het op de vlucht te drijven. Ongeveer 10 minuten later troffen 2 bommen de stelplaats, waardoor zeven locomotieven vernietigd werden.
Het vliegtuig viel vervolgens het luchtafweergeschut aan, doodde een Duitse soldaat, en dreef de overigen op de vlucht.
Als gevolg hiervan werden op maandag 12 april drie platte spoorwegwagons met luchtafweergeschut als volgt opgesteld: twee op het tweede rechterspoor (Bundel “Luna”) vanaf de afsluiting, op ongeveer 150m voor de stelplaats; één langs de militaire loskaai.
Mei
Van vrijdag 7 tot woensdag 12, Vervoer van versterkingstroepen naar het Oostfront. 20 tot 30 treinen per 24u. 300 tot 400 stukken licht veldgeschut, 40 tot 50 zware kanonnen, tanks (100 tot 120 lichte, 60 tot 70 zware), ongeveer300 camions.
Manschappen tussen 4000 tot 5000.
Juli
Bouwen van betonnen schuilplaatsen aan de stelplaats voor locomotieven, het wagenwerkhuis en in het vormingsstation.
9 september
Laden van 4 troepentreinen aan de militaire loskaai. Vertrek naar Italië van de soldaten te Merelbeke en omstreken gelegerd.
September
5 September
Bombardementen boven de gemeenten Gentbrugge, Ledeberg, Melle en Merelbeke. Er werden 111 inwoners gedood en 79 zwaargekwetst.
Het groot aantal slachtoffers was grotendeels te wijten aan het feit dat er bommen rond de Sint Antoniuskapel vielen (Van Houttestraat, Lederberg) en dit op het ogenblik dat de hoofdmis geëindigd was.
Gustaaf Nerinckx beschreef de aanval als volgt:
“Rond 10u., bomaanval op station Merelbeke en locomotievendepot. De vliegers komen uit noordoostelijke richting. Het luchtafweergeschut treedt in actie. De eerste bommen vallen op braakliggende grond aan de oostzijde van de stelplaats.
Toch zijn er 33 treffers, namelijk op de koer van het atelier, waar alle sporen vernietigd worden alsook vier locomotieven.
In de stelplaats zelf zijn elf locomotieven vernield. Twee sporen (in bundel centraal), het spoor van de loskoer (dichts bij, en evenwijdig met de Mellestraat) en verscheiden wissels zijn buiten dienst.
De waterleiding Melle-Merelbeke werd getroffen, zodat er geen wateraanvoer voor de locomotieven meer is.”
Oktober
Heropstelling (na het bombardement van 5 september) van het luchtafweergeschut.
-Op het tweede rechterspoor (Bundel Luna) vanaf de afsluiting, op ongeveer 150m voor de stelplaats: drie platte spoorwegwagons met elk twee stukken luchtafweergeschut. Eén met dubbele, één met enkele loop.
-Buiten de afsluiting, op ongeveer 200m van de hierboven beschreven opstelling: twee middelmatige stukken.
De kanonniers (16 man voor de 8 stukken) waren in een houten barak, iets verderop gelegen en 1 m diep in de grond, ondergebracht.
-Op het dak van de stelplaats, links boven de ingang: één mitrailleur.
-Bundel Gent III, op het spoor “Ferry Boats” (op ongeveer 100m van het meisjespensionaat Melle-Vogelhoek): twee platte spoorwegwagons identiek aan deze voor de stelplaats opgesteld.
-Bundel Melle III, op het spoor achter het hedendaags seinhuis 3(achter de zwaantjesstraat te Melle):twee wagons zoals hierboven.

1944
Februari
Van zaterdag 12 tot maandag 14. Troepentransport. 10 tot 20 treinen per 24u. (camions, licht veldgeschut, lichte en zware tanks). Alle naar Frankrijk.
Maart
Van zaterdag 4 tot woensdag 8. Vervoer van soldaten en wapens van en naar de kust en Frankrijk 10 tot 15 treinen per 24u.
Juni
Vervoer van troepen naar Brussel
Juli
Idem in beide richtingen
Augustus
Idem richting Duitsland
Vrijdag 1 september
Vertrek van de Duitse spoorwegbedienden.
Van zaterdag 2 tot vrijdag 8:alles stil op de spoorweg.
Op zaterdag 9: herstel van de beschadigde sporen, ditmaal onder Belgisch bestuur.